Vandaag had ik fijn de ochtend vrij genomen om samen met Gloria (die een week in Rome is) een bezoek te brengen aan palazzo Corsini. Hier was ik nog niet eerder geweest al ligt daar in de bibliotheek toch echt wel het eerste manuscript van Cornelis Meijer over de Tiber. Ja inderdaad, dat exemplaar waar op de titelpagina staat dat onze Caspar de tekeningen heeft gemaakt. Helaas heb ik al twee keer nul op rekest gekregen toen ik een aanvraag indiende om het te mogen zien š¦ Inmiddels is dat voor mij ook een beetje een ‘running gag’ geworden omdat… ja, waarom… dan moet ik eerst iets meer vertellen over het gebouw en de bewoners!
Met de bouw van Palazzo Corsini werd begonnen in 1551 in opdracht van kardinaal Raffaele Riario. Het oorspronkelijke gebouw werd aangepast tussen 1659 en 1689, toen het de residentie werd van Christina van Zweden, de voormalige koningin. Deze dame had afstand gedaan van de Zweedse troon, bekeerde zich tot het katholicisme en verhuisde in 1655 naar Rome. Over haar valt heel veel te vertellen maar voor nu alleen dat ze een groot liefhebster was van kunst en cultuur. Ze gebruikte het paleis dan ook onder andere als een ontmoetingsplaats voor een kring van intellectuelen die met haar als beschermvrouwe was opgezet, de zogenoemde “Accademia degli Arcadi”. Van deze kring is ook Luigi Vanvitelli nog lid geweest onder de naam “Archimedes Fidiaco”. In het paleis is nog steeds een kamer aan haar gewijd, de “Alcova della Regina” waar de decoraties uit de zestiende eeuw nog te zien zijn.
In 1736 veranderde het paleis van eigenaar en kwam het in handen van de familie Corsini nadat Lorenzo Corsini was verkozen tot paus Clemens XII. Deze familie kwam oorspronkelijk uit Florence en kwam nu naar de Eeuwige Stad waar ze natuurlijk behoefte had aan geschikte woonruimte, passend bij de status van de nieuwe paus. Het bestaande gebouw werd onder leiding van de neef van de paus, kardinaal Neri Corsini, helemaal geherstructureerd en uitgebreid. Hiervoor namen ze natuurlijk ook een Florentijnse architect in de arm: Ferdinando Fuga. Neef Neri was een fervent verzamelaar van kunst en boeken en hij bracht een behoorlijke collectie samen. De kardinaal had de Toscaanse geleerde Giovanni Gaetano Bottari laten overkomen naar Rome en hij had de leiding over de collectie en de bibliotheek. Nu is deze Bottari Ā waarschijnlijk degene geweest die op het titelblad van het Meijer-manuscript heeft toegevoegd dat de tekeningen van de hand van Caspar zijn. Dat is niet helemaal zeker, maar de tekst is in ieder geval later bijgeschreven en er wordt gezegd dat het het handschrift is van Bottari.Ā Nu is het zo dat het ‘Toscaanse kamp’ een geduchte vijand was van Luigi. Dit was al begonnen in Rome (naar aanleiding van scheuren in de koepel van de Sint Pieter) maar de vete ging vrolijk door in Napels omdat daar Ferdinando Fuga en Luigi beiden om de gunsten dongen van de koning van Napels.
Ik schreef hier al over in mijn bachelorscriptie en dit verhaal blijft tijdens mijn onderzoek steeds terugkomen. En als mijn verzoeken dan afgewezen worden door ‘hun’ bibliotheek (dat is niet echt zo hoor, het paleis en de collectie zijn in 1883 aan de staat verkocht) voel ik toch wat bitterschap opkomen, ik ben natuurlijk ten alle tijden loyaal aan het ‘Van Wittel/Vanvitelli-kamp’ š Dit natuurlijk met een dikke vette knipoog, maar het is soms heerlijk even lekker ongenuanceerd te zijn tussen alle onderbouwde redeneringen en gedegen onderzoeksresultaten door!
Caspar van Wittel blog 