Het hoogtepunt in het Van Wittel-onderzoek van de afgelopen periode in Rome was een bezoek aan de Biblioteca dell’Accademia Nazionale dei Lincei e Corsiniana. In deze bibliotheek wordt namelijk een van de drie manuscripten bewaard van Cornelis Meijer inzake het bevaarbaar maken van de Tiber en wel in het bijzonder dat bepaalde manuscript waar op het voorblad staat geschreven dat de tekeningen van de hand van onze vriend Van Wittel zijn.
De dubbele naam van de bibliotheek verwijst naar de herkomst van de collectie. De Corsiniana-bibliotheek werd nagelaten aan de Academie door prins Tommaso Corsini in 1883, toen de Italiaanse staat het paleis van de familie kocht in de Via della Lungara. De bedoeling was dat het paleis de nieuwe zetel moest worden van de Accademia Nazionale dei Lincei. Pas later zou de bibliotheek uitgebreid worden met de collectie boeken en het archief van de oorspronkelijke Accademia dei Lincei uit de 17e eeuw.
De oorspronkelijke “Academie van de Lynxen” werd namelijk opgericht in 1603 door Federico Cesi, een telg uit een aristocratisch geslacht uit Umbrië. Het wetenschappelijke genootschap werd vernoemd naar de lynx omdat dit dier over een uitzonderlijk scherp zicht zou beschikken. De leden van de eerste Academie hadden zeer gevarieerde wetenschappelijke interesses: de bibliotheek-collectie bevatte boeken over filosofie, wiskunde, architectuur, astronomie, geografie, geschiedenis, filologie en literatuur maar ook teksten betreffende alchemie, astrologie, oriëntalisme en hermetische teksten. Het doel van de Academie was om, in de woorden van Galileo Galilei, “het grote, ware en universele boek van de wereld te lezen”. Nou, daar konden ze wel scherpe ogen voor gebruiken natuurlijk 😉
De leeszaal van de bibliotheek (zie foto hierboven) is zeer indrukwekkend. Je moet (natuurlijk) door de beveiliging heen en zit de hele dag tegenover twee beveiligers die alles in de gaten houden. De mobiele telefoon mag niet mee naar binnen en er mogen geen foto’s worden gemaakt maar aan het einde van de dag kon ik er toch nog stiekem een uit de losse pols maken. Wel met klamme handjes, niet alleen vanwege de strenge regels maar ook omdat ik het manuscript natuurlijk alleen met witte handschoenen aan mocht aanraken en als het dan plus dertig graden is en de leeszaal heeft geen airco…
Het heeft me vorige week donderdag de hele middag gekost om het manuscript, dat uit 60 folia bestaat, te bestuderen. Ik moest aan de tafel direct tegenover de beveiliging gaan zitten want dat is de enige plek waar dit soort bijzondere en zeldzame werken mag worden geconsulteerd. De tafels zijn nog origineel en de stoelen niet bijzonder comfortabel, dus niet echt gemaakt om een hele middag aan/op te zitten maar het was alle ongemak meer dan waard om het manuscript eindelijk met eigen ogen te zien!
Caspar van Wittel blog 