Certosa di San Martino

Er zijn altijd nog wel wat openstaande lijntjes of (deel)onderwerpen die best wat aandacht mogen hebben. In de afgelopen weken was ik druk aan het schrijven voor een essay voor de catalogus van de tentoonstelling begin volgend jaar in Amersfoort, maar tussen de bedrijven door heb ik ook weer eens zo’n lijntje opgepakt. Dat lijntje betreft de tijd van Van Wittel in Napels en zijn relatie met de onderkoning, de hertog van Medinaceli. Vanmiddag was ik hier weer even mee bezig en realiseerde me ineens dat ik op dit blog nog niets heb gedeeld inzake mijn reis naar Napels in april van dit jaar. Een nalatigheid die snel moet worden rechtgetrokken natuurlijk 😉

De eerste dag van mijn bezoek aan Napels stond geheel in het teken van een bezoek aan het Certosa e Museo Nazionale di San Martino. De bouw van dit voormalige kartuizerklooster begon al in 1325 onder Karel, hertog van Calabrië. Het ligt op de heuvel Vomero en heeft een prachtig uitzicht over de stad en de zee. Het was dan ook een populaire pleisterplaats voor reizigers. Van de 16e t/m de 18e eeuw werd er steeds aan het gebouw gewerkt en door deze verbouwingen veranderde het complex geleidelijk. Er zijn bouwdelen in maniëristische stijl en in barokke stijl. De grootste architecten die aan het gebouw werkten waren Giovanni Antonio Dosio (eind 16e eeuw) en Cosimo Fanzago, die het in 1623 overnam. Uiteindelijk werd het klooster in 1806 door de Fransen ontheiligd, een jaar later hadden alle monniken het klooster verlaten en kwam het in handen van de staat. Sinds 1866 is in het klooster het San Martinomuseum gevestigd, gespecialiseerd in Napolitaanse kunst en geschiedenis. Er zijn meerdere schilderijen die belangrijke gebeurtenissen uit de geschiedenis van Napels weergeven maar er is bijvoorbeeld ook een enorme kerststal. Ze hebben ook een schilderij met een gezicht op Napels van vriend Caspar maar dat was niet de voornaamste reden voor mijn bezoek.

Het museum huisvest namelijk een vrij grote collectie tekeningen van Van Wittel, volgens de monografie van Briganti uit 1996 in totaal 35 stuks. Een tekening hing op zaal (zie onder) en een tekening was niet te vinden, maar de andere 33 (!) heb ik allemaal gezien. In het museum is een Gabinetto dei Disegni e delle Stampe wat bestaat uit drie kamers met grote archiefkasten. In die archiefkasten met lades liggen alle tekeningen, etsen, enzovoorts. Behalve de grote formaten want die liggen in mappen bovenop de kasten. En dan gaat er een map open en mag je (met plastic handschoentjes aan!) stuk voor stuk alle tekeningen bekijken. De dames van het museum (de directrice en de curator met wie ik de tekeningen bekeek) waren allervriendelijkst en het was natuurlijk een feest om al die tekeningen te mogen zien. Het enige mindere punt was eigenlijk dat de condities waaronder de tekeningen bewaard worden niet helemaal opperbest zijn. De collectie is zeer gevarieerd, er zijn een paar ontwerptekeningen maar ook heel veel (losse) schetsen. Soms zelfs op bladen waarvan je kunt zien dat ze ooit in een schetsboek hebben gezeten. De herkomst is niet in alle gevallen te achterhalen maar mijn vermoeden is dat een deel uit zoon Luigi’s verzameling komt die vanaf 1751 in de buurt van Napels woonde waar hij werkte aan het koninklijk paleis in Caserta.