Vorige week schreef ik al over de veduta van Piazza Navona uit de collectie van Museo Thyssen-Bornemisza, maar straks in de tentoonstelling zal Piazza Navona maar liefst 3x te zien zijn. Naast het genoemde schilderij is ook de ontwerptekening voor het gezicht op Piazza Navona te zien uit de collectie van de Biblioteca Nazionale Centrale in Rome en een andere geschilderde versie van het plein, onderdeel van de serie van zes uit de Medinaceli-collectie in Sevilla. Tussen 1688 en 1721 is Piazza Navona door Van Wittel minsten negen maal afgebeeld en de eerste versie die we kennen is een tempera uit 1688 in de collectie van de familie Colonna in Rome. Het schilderij uit de Thyssen-Bornemisza collectie is een van de grootste werken die er van Van Wittel bekend zijn en meet maar liefst 96,5 bij 216 cm.
De vedute van Piazza Navona onderstrepen Van Wittels reputatie als schilder van de moderne stad Rome want op de schilderijen zijn, voor de tijd van Van Wittel, moderne gebouwen te zien. De twee schilderijen in de tentoonstelling zijn gedateerd respectievelijk 1699 en 1700 en op de vedute krijgen de belangrijke zeventiende-eeuwse toevoegingen aan het plein alle aandacht. Links is de gevel te zien van de kerk van Sant’Agnese in Agone (1652-1668), ontworpen door Francesco Borromini. In het midden (natuurlijk) de Vierstromenfontein (1648-1651) van Gian Lorenzo Bernini. Beiden werden gebouwd in opdracht van paus Innocentius X (Giovanni Battista Pamphili) die paus was van 1644 tot 1655. Ook het paleis van de Pamphili-familie, links van de kerk, wordt mooi uitgelicht in Van Wittel vedute. Palazzo Pamphili werd gebouwd tussen 1644 en 1650 door de architect Girolamo Rainaldi. Het familiewapen van de Pamphili’s met de vredesduif is te zien op de gevel van het paleis boven de monumentale ingang van het paleis en op de obelisk in Bernini’s fontein. Het is leuk om te bedenken dat deze drie constructies dus nog geen vijftig jaar oud waren toen Van Wittel ze afbeeldde!
Een van de negen door Van Wittel afgebeelde Piazza Navona’s laat het plein zien ondergelopen met water en schijnbaar werd vanaf 1652 het plein elke zaterdag en zondag van augustus getransformeerd in een meer. Dit was in het kader van een festival om de Pamphili-familie te eren (maar werd in de 19e eeuw afgeschaft). Sowieso was de familie Pamphili nogal een krachtige aanwezigheid, zeker onder het pontificaat van Innocentius X natuurlijk. Een van de meest interessante familieleden was Olimpia Maidalchini, de schoonzus van paus Innocentius X. Zij was van een stuk eenvoudiger komaf en was eigenlijk bestemd voor het klooster. Zij wist echter in haar geboorteplaats Viterbo te trouwen met de rijkste man in de omgeving die kort na het huwelijk overleed. Vervolgens wilde deze eigenzinnige dame nog verder hogerop en verzekerde haarzelf van een huwelijk met Pamphilio Pamphili, de broer van de latere paus. Een interessante familie dus op z’n minst, misschien dat ik hier in een later blog nog iets meer over kan vertellen. Voor nu houden we het maar even op het prachtige plein dat door deze familie van zoveel mooie bouwwerken werd voorzien, Piazza Navona. Komt dat zien!
Caspar van Wittel blog 