Eerder had ik beloofd een keer te schrijven over de Villa Medici. Er zijn vijf versies bekend van de Veduta panoramica di Roma da Villa Medici van Van Wittel, waarvan er vier vergezeld gaan van een pendant met een gezicht op de Trinità dei Monti gezien vanaf de weg die voor de Villa Medici langsloopt. De ontwerptekening is ook bewaard gebleven en is te vinden in de collectie van Museo di San Martino in Napels.
De vroegst gedateerde versie van de vijf heeft ook de genoemde pendant en bevindt zich in de Colonna-collectie. Deze twee schilderijen zijn uit 1681, dat weten we omdat ze toen werden aangekocht door de familie Colonna en dit terug te vinden is in hun administratie. Op een lijst van aangekochte schilderijen (“Nota dei quadri compri”) staat dat de Colonna’s voor deze “dui prospettive di monsu gasparo del occhiali” 30 scudi betaalden. Ter vergelijking: iets verder naar onder op de lijst staan “due paesi di monsù orizonte” oftewel Jan Frans van Bloemen, een goede vriend van Caspar, waar 20 scudi voor werd betaald. (Het is niet echt goed te zeggen wat de waarde is geweest van 1 scudo, maar ik heb gelezen dat je moet denken aan een jaarlijks arbeidersinkomen in die tijd tussen de 10 en 15 scudi.)
Naast de Colonna’s was ook Livio Odescalchi een voorname opdrachtgever van Caspar in die vroege jaren in Rome. En ook hij bezat een set van twee schilderijen, deze zijn van twee jaar later (1683). Deze vedute zijn in 1895 gedoneerd aan wat nu de Gallerie Nazionali Barberini Corsini heet en hangen sinds een jaar of twee weer op zaal in Palazzo Barberini:
https://casparvanwittel.blog/2019/07/18/van-wittels-in-de-barberini/
Ik zal niet een heel verhaal houden over de villa zelf, dat kan iedereen opzoeken op internet maar ik wil wel één leuke anekdote vertellen. Net te zien op Van Wittels schilderij in de verte voor de villa zie je een fontein. Deze staat er nog steeds maar hier hangt een soort van urban legend aan vast over Christina van Zweden. Deze voormalige koningin woonde nadat ze afstand had gedaan van de Zweedse troon in Rome, waar ze groots werd onthaald omdat ze was bekeerd tot het katholicisme. Ze was een behoorlijk pittige tante, intelligent en geïnteresseerd in wetenschap maar ook schijnbaar nogal wispelturig. Nu gaat het verhaal dat zij op een dag had afgesproken met een goede vriend van haar, kardinaal Decio Azzolini (precies hoe goed bevriend ze waren is niet helemaal duidelijk maar het woord ‘affaire’ is vaak niet ver weg). De kardinaal kwam niet opdagen op de afspraak en de temperamentvolle ex-koningin werd zo boos dat ze direct naar Castel Sant’Angelo toog om daar een van de kanonnen af te (laten) schieten richting de Villa Medici. De kanonskogel raakte de deur, waar nog steeds een deuk in te zien is, maar was verder niet erg aangetast en werd als ornament midden op de fontein geplaatst. Niets van waar natuurlijk want die afstand haal je nooit met een kanonskogel, maar het is een leuk verhaal. (Overigens betaalde Christina haar bibliothecaris 15 scudi per maand las ik net in een boek over de economische kanten van het schildersvak in de 17e eeuw in Italie.)
Terug naar onze vriend Caspar. Naast de vijf vedute van de buitenzijde van de villa, maakte hij ook een enkel gezicht vanuit de tuinen op de gevel van de villa. De beelden die hierop zijn afgebeeld werden door de Medici’s terug meegenomen naar Florence dus die zijn hier niet meer. Zo zie je aan weerszijden van de trap naar de loggia twee leeuwenbeelden staan, deze staan nu in de Loggia dei Lanzi (ook aan weerszijden van de trap de loggia in).
Ook dit schilderij zelf is in Florence, in de collectie van Palazzo Pitti. Het is gesigneerd en gedateerd (1685). Alle hier genoemde schilderijen zijn dus uit Caspars jongere jaren in Rome. Soms zie je dat ook wel aan de figuurtjes, die zijn duidelijk niet altijd allemaal in perspectief. Maar wat geeft het, de schilderijen blijven leuk om naar te kijken natuurlijk!
Caspar van Wittel blog 