Veduta della strada di Porta Pinciana

Het overgrote deel van zijn stadsgezichten beeldde Van Wittel meermaals af, er zijn echter een paar vedute die hij maar eenmalig schilderde. Een daarvan is de Veduta della strada di Porta Pinciana in de collectie van Museo di Roma a Palazzo Braschi in Rome. In de collectie van dit museum is maar één Van Wittel te vinden en dat is deze eenmalig afgebeelde veduta. Grappig om dan te bedenken dat op deze plek vroeger de kunsthandel gevestigd was waar Van Wittel zich in het zweet heeft zitten werken om allerlei werken te kopiëren! (Zie ook mijn blog over Piazza Navona.)

De Veduta della strada di porta Pinciana (olieverf op doek, 49×99 cm.) laat eigenlijk een heel ander stadsgezicht zien dan we gewend zijn van Van Wittel. Er wordt geen belangrijk plein of typisch stadsgezicht afgebeeld en heeft niet het bekende ‘ansichtkaart’-karakter, kortom een veel minder toeristische kijk op de stad. Dat maakt het in mijn optiek juist ook weer interessant, het doet vermoeden dat Van Wittel dit gezicht op de Porta Pinciana voor zijn eigen plezier schilderde.

In het schilderij is de weg te zien die langs de muren van Porta Pinciana loopt, vervolgens afdaalt en doorsneden wordt door de Via Sistina. De Via Sistina heette in de tijd van Van Wittel de Strada Felice en dat weten we omdat hij er tussen 1689 en 1692 zelf gewoond heeft. Het gebouw aan de linkerkant werd gesloopt aan het begin van de 20e eeuw (maar om een idee te geven: dit vormde de grens tussen de tuin van de Villa Ludovisi en de tuinen van de paters van Sant’Isidoro). Daarachter is een rij cipressen te zien en vervolgens een aantal huizen die grenzen aan de Via degli Artisti. Aan het einde is het pauselijke complex op het Quirinaal te zien. Hierop is nog de driebogige klokkentoren afgebeeld die in 1723 werd vervangen. Aan de rechterkant op het schilderij is de muur te zien van de tuin van het klooster van Trinità dei Monti en het gebouw dat nu Villa Malta is. Tevens aan de rechterkant van het schilderij staan de (inmiddels bekende) witgesluierde figuren.

Van Wittel woonde zoals gezegd in 1689 in de Strada Felice en dit is terug te vinden in de parochiale archieven van de parochie van de Via di San Isidoro. Hierin staat Van Wittel genoteerd als Signor Gasparo Vanvittel en dat hij in een huis woonde met signor Giacomo de Uts (Jacob de Vos, een onbekende schilder) en signor Giacomo Vastavordon (Jacob van Staverden, ook afkomstig uit Amersfoort en de reisgenoot van Van Wittel). Kennelijk hadden de heren behoefte aan een huishoudster want ook zij staat vermeld: Agate Viale, serva (te vertalen als ‘dienstmaagd’). De dame in kwestie zal waarschijnlijk haar handen vol hebben gehad aan de drie heren 😉