Begin maart schreef ik naar aanleiding van Luigi’s sterfdag over zijn jonge jaren als architect. Vandaag, op zijn geboortedag, een vervolg daarop. Zoals ik al schreef moest Luigi het afleggen tegen andere architecten bij de door paus Clemens XII georganiseerde ontwerpwedstrijden voor de gevel van de Sint Jan van Lateranen en de Trevifontein. De paus zag echter wel wat in de jonge architect Vanvitelli en compenseerde hem door hem de opdracht te geven de haven van Ancona uit te breiden. Geen loze tegemoetkoming want Ancona was voor de paus van zowel economisch als politiek belang. Dat hij Luigi dit prestigieuze project opdroeg, moet hebben betekend dat de paus vertrouwen had in Luigi’s technische vaardigheden.
Clemens XII had de stad Ancona op 14 februari 1732 tot vrijhaven verklaard om zo een directe handelsroute open te stellen. De paus kwam uit een handelsfamilie en zag de duidelijke economische voordelen van een zeeroute en eventuele nieuwe handelsverdragen die hierdoor mogelijk werden. Vervolgens wilde de paus de haven van Ancona laten uitbreiden en moderniseren. Het eerste onderdeel van de opdracht was de constructie van een (veld)hospitaal, een lazzaretto. Luigi wilde natuurlijk met een gedegen ontwerp over de brug komen dus hij bezocht de ziekenhuizen van Livorno, Genua en Venetië en bestudeerde een jaar lang havens en havengebouwen. Een hele nauwgezette aanpak die kennelijk typisch was voor Luigi want hij stond in zijn tijd al bekend om zijn methodische en gedetailleerde manier van werken. Grappig genoeg werd dat toen ook gezien als een uiting van zijn ‘Hollandse’ genen.
Nadat hij alle benodigde kennis had opgedaan, kwam Luigi met een ontwerp voor een vijfhoekig hospitaalgebouw wat er uitzag als een vestingwerk en zich bevond op een kunstmatig eiland. De bouw verliep voorspoedig, op 25 april 1733 werd de eerste steen gelegd en eind 1734 waren de buitenmuren en de toegangspoort al gereed. En het jaar erop, in 1735, begon Luigi aan het volgende onderdeel van de opdracht: de bouw van een nieuwe pier aan de oostzijde van de haven, de nuovo braccio.
Om de werkzaamheden in Ancona te bekostigen gebruikte de paus de opbrengsten van een openbare loterij die was verboden onder zijn voorganger Benedictus XIII maar nu weer nieuw leven werd ingeblazen. De inwoners van Ancona waren natuurlijk blij met de lokale vooruitgang en de raad besloot de paus te eren met een plaquette in de haven en een borstbeeld in het Palazzo Publico. Vervolgens kregen ze het idee een standbeeld van Clemens XII te laten oprichten op de nieuwe pier. De paus gaf echter geen toestemming voor de benodigde extra uitgaven. Maar ruim een jaar later kreeg de stad alsnog haar beeld want de paus gaf hen een beeld van hemzelf cadeau dat tot dan toe in de voorhal van de Sint Jan van Lateranen had gestaan.
In het ontwerp van Vanvitelli voor de nieuwe pier was een vuurtoren opgenomen aan het einde van de pier en aan het begin zou een ereboog komen als toegangspoort. Deze Arco Clementino zou bekroond worden met een sculptuur van een gezeten Clemens XII die een zegenend gebaar maakte. Of dit hetzelfde beeld was als datgene wat de paus aan Ancona schonk, is niet duidelijk. De ontwerptekening voor de pier met het beeld op de boog en het echte standbeeld komen sterk overeen, maar het beeld van de paus is nooit op de boog geplaatst. Het zou uiteindelijk terechtkomen op de Piazza del Plebiscito, waar het nog steeds te vinden is.
Inderdaad moest Luigi bij het havenproject al zijn technische capaciteiten aanwenden. Naarmate de pier verder werd uitgebouwd werd het water steeds dieper en Luigi moest overstappen van een paalfundering naar een fundering met caissons. Alhoewel de eerste plaatsing van deze zinkkisten succesvol was, mislukte vervolgens de tweede plaatsing. Hierna werd geen nieuwe fundering meer geplaatst en werd verdere uitbouw van de pier uitgesteld. Het was toen inmiddels al 1738 en Luigi keerde kort daarop terug naar Rome. In februari 1740 overleed Clemens XII en hij werd opgevolgd door een ander paus met andere prioriteiten. Voor Luigi waren het ook niet de makkelijkste jaren want kort daarvoor waren helaas zijn ouders Caspar en Anna overleden. Het zal voor hem fijn zijn geweest terug te kunnen keren naar zijn broer en zus in Rome.
Caspar van Wittel blog 
Weer een fijn verhaal. Goed hoor!
LikeGeliked door 1 persoon