Om de serie over Napels af te sluiten een van de schilderijen van Van Wittel van de Darsena in Napels. Van Wittel heeft het havengezicht een keer of twintig afgebeeld, deze specifieke afbeelding is van het schilderij in de Carmen Thyssen-Bornemisza-collectie (te zien in Museo Nacional Thyssen-Bornemisza in Madrid). Zoals altijd in Van Wittels werk zijn er geen twee afbeeldingen hetzelfde, elke “Darsena” heeft een andere aankleding (andere vaartuigen op andere posities, andere figuren). Van de circa twintig afbeeldingen is dit gezichtspunt door Van Wittel het meest gebruikt, vanaf de kade van de “Darsena delle Galere”, de haven van de galeien. Deze haven was gebouwd door de Spaanse onderkoning Pedro Antonio de Aragón (onderkoning van 1666 – 1671).
Volgens mijn woordenboek betekent de term “darsena” open dok of havenbekken. In het schilderij wordt inderdaad een dok afgebeeld maar het betreft de militaire sector van de haven. Links is het Palazzo Reale (de koninklijke residentie) te zien en aan de rechterkant Castel Nuovo. In het midden ligt in de verte op de Vomero-heuvel het Certosa di San Martino met daarachter Castel Sant’Elmo. De meeste van de Darsena-vedute hebben Capodimonte als centraal punt maar er zijn er ook die een deel van de haven afbeelden of Castel Nuovo als middelpunt hebben. In het Museo di San Martino wordt een (ontwerp)tekening bewaard van dit gezicht op de haven:
Een van de dingen die ik zo leuk vind aan Caspars werk is dat je dit soort schilderijen keer op keer kunt bekijken en steeds weer iets nieuws kunt ontdekken, het zijn bijna zoekplaatjes! Hier bijvoorbeeld de werkzaamheden aan het schip rechts (let ook op het mannetje in het kraaiennest) of de verschillende figuren op en voor het schip links. Daar zitten niet alleen twee mannen gezellig op de achtersteven met elkaar te praten, ook zijn op de kade twee in het wit geklede figuren te zien. Deze zijn zeer typisch voor Van Wittel. Op veel van zijn stadsgezichten zijn twee of meer wit gesluierde figuren te zien. Nu ik dat verteld heb, zijn ze vast en zeker overal te ontdekken 😉
Op de site van museum Thyssen-Bornemisza is het mogelijk om in te zoomen op dit schilderij, leuk als je alle details goed wilt bekijken:
https://www.museothyssen.org/en/collection/artists/wittel-gaspar-van/darsena-naples
Op mijn laatste dag in Napels heb ik geprobeerd er achter te komen waar vandaan nu precies Van Wittel dit gezicht op de haven heeft kunnen zien maar dat is me helaas niet gelukt. Onder andere omdat ik op een bepaald punt ongemerkt het militaire terrein was opgelopen en snel werd teruggefloten door een zeer strenge bewaker. Door de bebouwing is er echter nog maar heel weinig over van het havengezicht van toen. Gelukkig hebben we de plaatjes nog!
Caspar van Wittel blog 