Omdat ik vandaag vertrek uit Rome nog een laatste ‘blik’ op de stad en wel op de Engelenburcht. Dit gebouw is bijna net zou oud als de stad Rome zelf en heeft net zo’n roerige geschiedenis.
Het gebouw is opgericht als mausoleum voor de Romeinse keizer Hadrianus (76-138). Hij was een zogenaamde adoptiefkeizer: hij was geen zoon van zijn voorganger Trajanus maar deze laatste was via zijn moederskant een neef van de vader van Hadrianus en had volgens zeggen Hadrianus voor zijn dood aangewezen als opvolger. Hadrianus is denk ik het meest bekend vanwege het feit dat hij het Pantheon herbouwde ofwel om de Hadriaanse muur (de muur in Engeland die de noordelijke grens van het Romeinse Rijk aangaf).
Oorspronkelijk stond het mausoleum (natuurlijk) niet binnen de stad zelf maar in ongeveer 403 werd het opgenomen binnen de Aureliaanse muren in opdracht van keizer Honorius (384-423). Vanaf dat moment werd het een bastion dat de stad moest beschermen en kwam het bolwerk steeds in handen van een andere belangrijke Romeinse familie (die zich daarmee natuurlijk in een betere positie plaatste). In 1277 werd in opdracht van paus Nicolaas III de Passetto di Borgo gebouwd, de ca. 800 meter lange ontsnappingsroute vanaf het Vaticaan naar de Engelenburcht. Dit bleek handig te zijn want meerdere pausen maakten gebruik van de route om naderend gevaar te ontvluchten zoals paus Alexander VI in 1494 toen de Franse troepen de stad binnenvielen (onder Karel VIII) en paus Clemens VII in 1527 tijdens de Plundering van Rome. In 1367 werden de sleutels van het gebouw overgedragen aan paus Urbanus V, omdat toentertijd de pausen resideerden in Avignon en dit was onderdeel van de terugkeer van de paus naar Rome. Pas aan het einde van de 19e eeuw droeg het Vaticaan de burcht over aan het Italiaanse leger en daarna is het in gebruik genomen als museum.
De burcht dankt zijn naam aan het feit dat op kerstdag 590 de aartsengel Michaël boven de burcht zou zijn verschenen. Hij zou zijn zwaard in zijn schede hebben gedaan om te laten zien dat de smeekbede van de toenmalige paus zou worden verhoord om de toen heersende pestepidemie te laten stoppen. Het huidige engelenbeeld bovenop de burcht (waar het zijn naam ook aan dankt) is in 1752 gemaakt door Pieter Antoon Verschaffelt, een Vlaamse beeldhouwer en architect.
En met deze blik op de stad neem ik afscheid van Rome.
Ciao Roma, a la prossima!
Caspar van Wittel blog 